Raport z realizacji projektu „Żywność bez pestycydów – nowy trend”

31 maja 2021 r.

Pierwszy etap realizacji projektu zakończono z dniem 31.05.2021r. W I etapie wykonano:
 

• powiększono zgłoszony do badań sad jabłoniowy i dokonano nasadzeń innych odmian jabłoni
• założono plantację malin pod osłonami
• przygotowano ogólne założenia standardu produkcja bez pozostałości pestycydów
• przeprowadzono analizę wymagań dotyczących jakości produktu
• przeprowadzono analizę wymaganej wydajności systemu i potencjalnych ryzyk wynikających z obciążenia systemu
• założono doświadczenia we wszystkich 10 lokalizacjach zgłoszonych do projektu

Prowadzone badania mają na celu obniżenie liczby stosowanych zabiegów pestycydowych  poprzez zastąpienie ich preparatami naturalnymi, aby  pozostałości pestycydów w  badanych warzywach i owocach były w ilości poniżej poziomu wykrywalności. Wykorzystuje się preparaty poprawiające właściwości gleby, oraz preparaty mikrobiologiczne, a także biostymulatory zawierające mikroelementy oraz aminokwasy o  działaniu biostymulującym oraz ochronnym przed czynnikami abiotycznymi i biotycznymi do stosowania doglebobowego i dolistnego.  Preparaty te pozwolą zmniejszyć ilość stosowanych preparatów chemicznych  chroniąc rośliny przed chorobami i stresowym czynnikami abiotycznymi. We wszystkich gospodarstwach objętych badaniami część preparatów już zastosowano,  a część z nich zastosuje się po zabiegach pestycydowych. Ponadto rolnikom zalecono sposób nawożenia roślin warzywnych i owocowych prowadzący do zmniejszenia presji chorób i szkodników. W zaleceniach uwzględniany jest również płodozmian czyli wszystkie elementy pozwalające zminimalizować ilość stosowanych środków ochrony roślin. Zaleca się użycie środków chemicnych tylko w przypadku wystąpienie chorób i szkodników.  Naturalne produkty o działaniu ochronnych zaleca się stosować w okresach przed wystąpieniem chorób, aby rośliny były zabezpieczone przed rozwojem czynników chorobotwórczych. Na podstawie obserwacji, wywiadów z rolnikami oraz doniesień i opracowań w temacie pracujemy nad listą substancji całkowicie zabronionych do stosowania w SYSTEMIE PEST FREE oraz  listą substancji, które przy wystąpieniu patogenu (choroba, szkodnik), będą mogły być zastosowane lub będą zalecane do zastosowania w  SYSTEMIE PEST FREE. W pierwszym etapie w oparciu plan założonych doświadczeń opracowano plan badań warzyw i owoców zadeklarowanych w projekcie.

RAPORT  Z ZADAŃ ZREALIZOWANYCH W ETAPIE 2

31 lipca 2021 r.

W dniu 31 lipca 2021 upłyną nam drugi etap projektu. Na koniec tego etapu jesteśmy już po zbiorach truskawki, porzeczki czarnej, brokuła i kalafiora wiosennego, wczesnej odmiany buraczka czerwonego i marchwi i za chwilę zacznie się zbiór fasolki szparagowej. Oczywiście na wszystkich uprawach były stosowane różne programy ochrony mające na celu ograniczenie bądź wyeliminowanie stosowania środka ochrony roślin. Z pierwszych obserwacji już możemy wskazać, że stosując odpowiednią profilaktykę i wzmocnienie odporności roślin naturalnymi preparatami można ograniczyć stosowanie zabiegów fungicydowych w uprawach.

Wszyscy rolnicy objęci projektem otrzymali zalecenia do swojego dotychczasowego programu ochrony ze wskazaniem stosowania nie chemicznych preparatów w całym okresie wegetacji w warzywach i owocach objętych projektem. Są już widoczne pierwsze efekty działania na zdrowotność roślin, a wyniki badań laboratoryjnych potwierdziły, że produkty są wolne od pozostałości pestycydów np. brokuł i kalafior wiosenny, burak czerwony wczesny, porzeczka czarna, marchew wczesna. Obecnie są kontynuowane zabiegi i obserwacje na uprawach, których zbiór będzie jesienią.
 
Niestety niektóre z pól doświadczalnych w drugim etapie realizacji projektu ucierpiały w wyniku nawałnicy jaka przeszła na Lubelszczyźnie i Mazowszu w drugiej dekadzie czerwca. Obfite opady deszczu w połączeniu z huraganem oraz 45 minutowym opadem gradu wielkości zielonej wiśni uszkodziły nowe nasadzenia malin (na szczęście nawałnica była przed naciągnięciem folii na konstrukcji tunelu i tunel ocalał). Na plantacji malin rośliny zostały uszkodzone w 70% (straciły liście, wierzchołki wzrostu). W związku z tym nastąpiło opóźnienie w rozwoju roślin około 1 miesiąca. W tym momencie na początku sierpnia rośliny są już w pełni zregenerowane i kontynuują wzrost. Przewidywany termin zbioru w bieżącym sezonie to początek-połowa października.

Ucierpiał też sad jabłoniowy – dużo drzewek jest uszkodzonych przez gradobicie i dużo uległo uszkodzeniu podczas wichury. Na plantacji truskawki pod Zwoleniem po nawałnicy zakończono zbiór bo zniszczeń było zbyt wiele. Dzień przed nawałnicą udało się nam pobrać próbki owoców do badań. 
 

Równolegle z badaniami polowymi trwają prace nad powstaniem oprogramowania, które pozwoli na śledzenie, nadzór i certyfikację upraw prowadzonych w systemie bez pozostałości pestycydów. W drugim etapie prace skupiały się nad powstaniem modułu magazynowego (stany magazynowe, przemieszczenia międzymagazynowe, proces generowania stanów magazynowych z cyklu produkcyjnego etc.), który jest niezbędny do dalszych prac nad certyfikacją produktów monitorowanych w systemie. Równolegle projektowany i rozwijany jest moduł samego certyfikatu, pozwalający na śledzenie przez jednostkę certyfikującą stanów magazynowych i przepływów produktu pomiędzy certyfikowanymi podmiotami. Gro dotychczasowych prac dotyczy części backendowej (projektowanie i implementacja bazy danych etc.) Powyższe prace połączone są z analizą i dyskusjami nad wymaganiami standardu, którego główne założenia zostały już opisane. Wyniki prac na zakończenie 3 i 4 etapu pozwolą na uszczegółowienie wymagań standardu i opracowanie zaleceń do certyfikacji tego systemu.

RAPORT  Z ZADAŃ ZREALIZOWANYCH W ETAPIE 3

31 października 2021 r.

31 października zakończyliśmy III etap realizacji naszego projektu.  Etap ten skupiał się przede wszystkim na wizytach w gospodarstwach, obserwacjach upraw, pomiarach i pobieraniu próbek. W tym etapie kontynuowaliśmy obserwacje upraw objętych badaniami oraz pobieraliśmy próbki z warzyw: fasolka szparagowa, dynia, ziemniak, por, cebula, kalafior jesienny, burak czerwony, pietruszka i owoców: malina i jabłka. Po otrzymaniu wszystkich wyników z badań będziemy je analizować wraz z programami ochrony jakie były stosowane na poszczególnych uprawach. Zatem etap IV będzie skupiał się na ocenie wyników z badań co umożliwi nam dalsze modyfikacje lub zmiany stosowanych programów ochrony w taki sposób aby wyeliminować ilość stosowanych środków ochrony lub też zmniejszyć stosowane dawki, tak aby w końcowym produkcie nie było pozostałości pestycydów powyżej granic ich oznaczalności.

W ramach dotychczasowych prac nad tworzeniem platformy informatycznej do obsługi standardu wopracowano projekt funkcjonalny platformy elektronicznej do monitorowania i zarządzania procesami produkcji i weryfikacji warzyw i owoców w SYSTEMIE PEST FREE. Projekt został opracowany w oparciu o wyniki badań i analiz realizowanych równolegle przez pozostałych konsorcjantów. Powstała również testowa wersja platformy, na której obecnie twa wewnętrzne testowanie opracowanych funkcjonalności i ich udoskonalanie, tak aby począwszy od etapu 5 było możliwe rozpoczęcie testów w gospodarstwach.

RAPORT  Z ZADAŃ ZREALIZOWANYCH W ETAPIE 4

31 grudnia 2021 r.

Czwarty etap trwał 2 miesiące (listopad i grudzień), był to czas analizy wyników, obserwacji i prac wykonanych podczas wcześniejszych etapów, a w szczególności:

1. analiza badań w zakresie opracowanych do tego czasu założeń systemu certyfikacji i kontroli jakości produktów pod kątem zawartości pestycydów;
2. opracowanie listy substancji całkowicie zabronionych do stosowania w SYSTEMIE PEST FREE;
3. opracowanie na podstawie uzyskanych wyników z badań zaleceń do stosowanych programów ochrony roślin;
4. opracowanie listy samokontroli  dla gospodarstw ułatwiającej weryfikację spełnienia wymagań standardu PEST FREE;
5. dalsze testowanie i udoskonalanie platformy elektronicznej do monitorowania i zarządzania procesami produkcji i weryfikacji warzyw i owoców w  SYSTEMIE PEST FREE.

Raport z zadań zrealizowanych w etapie 5

31 maja 2022r.

Rok 2022 to drugi rok projektu podzielony na dwa ostatnie etapy 5 i 6.

​

W dniu 31.05.2022r. zakończyliśmy V etap realizacji projektu. Przed nami ostatni 6 etap.

W drugim roku badań kontynuujemy wdrażanie programów ochrony z wykorzystaniem naturalnych preparatów, przy czym chcemy skupić się na chemicznej stronie stosowanych w uprawach warzywnych i owocowych środkach czyli na badaniu tempa zanikania substancji czynnych w roślinach warunkujących określone działanie zastosowanego środka ochrony. W etapie V opracowaliśmy plan badań na sezon 2022 oraz na podstawie wyników z poprzedniego sezonu opracowaliśmy plan tj. sposób i częstotliwość pobierania próbek do badań laboratoryjnych w celu określenia tempa zanikania środków ochrony roślin w uprawie.

​

Znajomość tempa zanikania pozwoli nam wyliczyć kiedy zakończyć ochronę lub jak zmniejszyć dawki stosowanych środków aby końcowy produkt był bez pozostałości środków chemicznych. Ten mechanizm wyliczania poziomu pozostałości z uwzględnieniem tempa rozpadu substancji czynnych chcemy wdrożyć na platformie elektronicznej, w której od sezonu 2022 wprowadzamy dane z gospodarstw objętych projektem i testujemy oraz jeszcze udoskonalamy wszystkie moduły udostępnione na tej platformie łącznie z wystawieniem na koniec okresu wegetacji certyfikatu na produkty z pól objętych badaniami. W tym etapie rozpoczęliśmy wizytację i monitorowanie upraw objętych badaniami oraz pobieranie próbek. Równolegle trwały prace nad uszczegółowieniem brzmienia standardu „Produkcja bez pozostałości pestycydów” oraz zaleceń dla upraw bez pozostałości. Prowadzono dalsze prace nad rozwojem i udoskonalaniem rozwiązań w elektronicznej platformie dedykowanej do ewidencji, samokontroli i certyfikacji systemu.

Raport z zadań zrealizowanych w końcowym 6 etapie projektu

Z końcem 2022 roku zakończyliśmy ostatni już VI etap realizacji projektu. W drugim roku badań skupiliśmy się na chemicznej stronie stosowanych w uprawach warzywnych i owocowych środkach ochrony roślin czyli na badaniu tempa zanikania substancji czynnych w roślinach warunkujących określone działanie zastosowanego środka ochrony.

​

Główna podstawą przygotowywanych zmian w technologii produkcji owoców i warzyw jest ustalenie przebiegu rzeczywistego zanikania substancji aktywnych występujących w środkach ochrony roślin zastosowanych w uprawach. Rzetelna wiedza w tym zakresie umożliwia racjonalne ustalenie kolejnych terminów i sekwencji aplikacji poszczególnych środków, zmniejszenie dawek i częstości zabiegów, do niezbędnego minimum a w rezultacie utrzymanie pozostałości w końcowym produkcie nie większych niż 0,01 mg/kg.

​Równolegle trwały prace nad uszczegółowieniem brzmienia standardu i programu certyfikacji „Produkcja bez pozostałości pestycydów” oraz zaleceń dla upraw bez pozostałości. W ramach  realizowanego projektu powstały zalecenia w uprawie określonych gatunków ze wskazaniem środków produkcji, dzięki którym uzyska się zamierzony cel. Każdy wytworzony produkt wprowadzany do obrotu będzie wolny od pozostałości. Każda partia produktu (partia = produkcja z danej działki rolnej w danym gospodarstwie) będzie badana w laboratorium.  W ramach projektu realizowanego przez AgroTrend opracowano system kontroli i certyfikacji produkcji PestFree. Tylko uczestnik sytemu będzie mógł wprowadzać do obrotu produkty z oznaczeniem PestFree. Wszystkie etapy zaczynając od decyzji o zgłoszeniu się do tego systemu produkcji, poprzez  wszystkie aktywności wykonywane na polach zgłoszonych do certyfikacji w okresie wegetacji , jak również cały proces nadzoru i certyfikacji będzie prowadzony na platformie elektronicznej dedykowanej dla tego systemu.  Każdy uczestnik systemu otrzyma dane do logowania na konto, gdzie będą wszystkie niezbędne informacje istotne do nadzoru i weryfikacji spełnienia wymagań standardu PestFree.  Platforma elektroniczna podzielona jest na 3 moduły: moduł dla producentów rolnych, moduł doradczy, moduł dla jednostki certyfikującej.

​

Każdy uczestnik systemu spełniający wymagania Standardu PestFree otrzyma certyfikat umożliwiający wprowadzanie do obrotu produkty, które zgłosił do certyfikacji z oznaczeniem Produkt bez pozostałości pestycydów* (*Wyniki badań muszą wykazać, że produkt nie zawiera wykrytych pozostałości pestycydów, aż do ustalonych granic wykrywalności (LOQ) –  0,01 części na milion (ppm), w momencie zbioru i/lub sprzedaży). W tym systemie aby producent mógł uzyskać certyfikat potwierdzający zgodność produkcji z założeniami systemu PestFree  oraz stosować znak jakości na swoich produktach będzie musiał przed zbiorem i/lub w trakcie zbioru / magazynowania zlecić pobór próbek i wykonać w akredytowanym laboratorium badawczym analizę na pozostałości pestycydów.

​

Każdy konsument kupując produkt oznaczony znakiem bez pozostałości pestycydów będzie mógł zweryfikować za pomocą QR kodu z jakiego rejonu pochodzi produkt oraz będzie miał podgląd do raportu z badań danej partii produktu.